روش‌های شناسایی گوشی اصل از فیک
اگر به اندازه کافی در
انجمن‌های اینترنتی چرخ بزنید، گاهی از اوقات با داستان‌های ترسناک افراد بخت‌برگشته‌ای
روبه‌رو می‌شوید که صدها دلار بابت گوشی هوشمند خود هزینه کرده‌اند و سپس متوجه
شده‌اند گوشی جدیدشان تقلبی یا «فیک» (Fake) بوده است. در
واقع بازار گوشی‌های فیک این روزها بزرگ‌تر از همیشه شده و اصلا بعید نیست که حتی
هنگام خرید حضوری با محصولاتی روبه‌رو شوید که ظاهری کاملا شبیه به موبایلی مانند
گلکسی اس ۲۴ اولترا دارند، اما با
دوربین ارزان، پردازنده انقضا گذشته و انبوهی قطعات ارزان و بی‌کیفیت دیگر به دست‌تان
می‌رسند. در چنین وضعیتی، احتمالا برایتان سوال شده که راه های شناسایی گوشی اصل
از فیک چیست و چطور به تشخیص اصل بودن گوشی مشغول شویم؟ نکاتی که در ادامه آورده‌ایم،
این کار را بی‌نهایت آسان می‌کنند.
خطرات پنهان گوشی‌های
فیک
عملکرد ضعیف و پایین‌تر از انتظار، تنها
یکی از مشکلات و خطراتی است که گوشی‌های جعلی با خود به همراه می‌آورند. بخش اعظمی
از این موبایل‌ها به انواع و اقسام بدافزارها و جاسوس‌افزارها آلوده شده‌اند و
اطلاعات شخصی شما را به سرقت می‌برند. بررسی‌های صورت گرفته روی انواع گوشی‌های
جعلی نشان می‌دهند که هیچ‌گونه قابلیتی برای تامین امنیت کاربر وجود ندارد و هیچ
خبری از ویژگی‌های مختلف مانند ارائه جواز به اپلیکیشن‌ها (Permissions)
نیست. از سوی دیگر، اپلیکیشن‌های ساده و پیش‌فرض گوشی مانند اپلیکیشن ساعت نیز به
جوازهایی اضافی مانند جواز خواندن پیام‌های متنی ذخیره‌شده دسترسی دارند.
گوشی‌های فیک چطور
کار می‌کنند؟
برای شناسایی گوشی اصل از فیک لازم است
به نکات گوناگون توجه نشان دهید. گوشی‌های جعلی باکیفیت‌تر با ارائه جزییات مشابه
به گوشی اصل در رابط کاربری، پشتیبانی از صفحه قفل یکسان و ارائه قابلیت‌هایی
مانند تشخیص چهره، در نگاه نخست معتبر ظاهر می‌شوند. اما محققان امنیتی می‌گویند
که بخش اعظمی از این موبایل‌ها اصلا سیستم عامل‌های iOS یا اندروید را به
اجرا در نمی‌آورند و در عوض سیستم عاملی سفارشی و آلوده را اجرا می‌کنند.
این را نیز باید افزود که برخلاف باور
عمومی، بخش اعظمی از کلاه‌برداران به جای تولید موبایل‌های آیفون جعلی، به تولید
نسخه فیک از موبایل‌های گلکسی سامسونگ می‌پردازند. در بخش بعدی می‌گوییم که این
گوشی‌ها از کجا می‌آیند.
گوشی‌های جعلی از کجا می‌آیند؟
دیوایس‌های هوشمند فیک را می‌توان مشکلی
بین‌المللی توصیف کرد و دقیقا به همین خاطر، بسیاری از کشورهای جهان اجازه گذر
محموله‌های مشکوک را از مرزهای خود نمی‌دهند. تعداد بسیار زیادی از این گوشی‌ها در
خاک چین تولید و سپس به نقاط مختلف جهان ارسال می‌شوند. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۹ میلادی، محموله‌ای حاوی ۴۵۰۰ گوشی جعلی در فیلادلفیای آمریکا ضبط شد
که حاوی دستگاه‌های کپی‌شده از برندهای ال‌جی و ایسوس بود و اگر وارد بازار می‌شد،
نزدیک به ۱ میلیون دلار برای کلاه‌برداران
درآمدزایی می‌کرد.
چطور از خرید گوشی فیک
جلوگیری کنیم؟
به عنوان یک قاعده کلی، خوب است تا جای ممکن از فروشگاه‌های آنلاین ناشناس و نامعتبر دور بمانید. سایت‌های شخص ثالث، مزایده‌های آنلاین و فروشگاه‌های فعال در شبکه‌های اجتماعی از جمله بسترهای محبوب کلاه‌برداران برای فروش چنین محصولاتی به حساب می‌آیند. این را نیز در نظر داشته باشید که هیچ فروشنده مجازی نمی‌تواند آیفون یا هر دستگاه گران‌قیمت دیگری را با هزینه‌ای کمتر از قیمت کارخانه به دست شما برساند، مگر اینکه سال‌ها از عرضه دستگاه گذشته و قیمت آن به صورت رسمی کاهش یافته باشد. به عبارت دیگر، اگر پیشنهادی که دریافت می‌کنید بیش از حد رویایی به نظر می‌رسد، به احتمال فراوان واقعیت ندارد و واقعا رویایی است.
اگر تصمیم به خرید یک گوشی جدید گرفتید،
پیدا کردن فروشندگان معتبری که خدمات اضافه مانند گارانتی ارائه می‌کنند، ضروری است.
در چنین فروشگاه‌هایی هم ممکن است شاهد موبایل‌هایی باشید که قیمتی پایین‌تر از
دستگاه‌های معمولی دارند، اما این موبایل‌ها جعلی نیستند و تحت عنوان گوشی تعمیری یا
«ریفربیشد» (Refurbished) شناخته می‌شوند. گوشی‌های ریفربیشد، گوشی‌هایی
هستند که به خاطر ایرادها و نواقص کوچک و بزرگ به کارخانه‌های تولیدکننده اصلی
بازگشته‌اند و بعد از تعمیر، با قیمتی پایین‌تر مجدد روانه بازار شده‌اند.
روش‌های شناسایی گوشی
اصل از فیک
خبر خوب اینکه با اندکی دقت و دانش قبلی، تشخیص گوشی اصل از فیک بسیار آسان می‌شود، حتی اگر با گوشی‌های فیکی روبه‌رو شده باشید که کیفیت ساخت واقعا بالا دارند. در ادامه می‌گوییم که هنگام تشخیص اصل بودن گوشی باید به کدام ابعاد و جنبه‌ها توجه نشان دهید.
بدنه مشابه، نرم‌افزار
بدلی
بدیهی‌ترین نقطه برای شناسایی اسمارت‌فون‌های
فیک، طراحی بیرونی آن‌هاست: برای مثال ممکن است دکمه‌ها در جای اشتباه باشند،
حاشیه نمایشگر بیش از حد زیاد باشد یا لنز دوربین به شکلی کج در نقطه خاص خود قرار
گرفته باشد. البته موبایل‌های جعلی باکیفیت‌تر حداقل در ظاهر بسیار باورپذیر ظاهر
می‌شوند و تنها زمانی قادر به شناسایی جعلی بودن آن‌ها هستید که شروع به استفاده
از نرم‌افزار کنید.
اگر در حال خرید گوشی از فروشندگان کمتر
شناخته‌شده هستید، اولین کاری که باید انجام دهید، حصول اطمینان از روشن شدن
دستگاه است. حتی اگر خرید حضوری نمی‌کنید هم باید از فروشنده بخواهید تصویری از
روشن بودن نمایشگر دستگاه بفرستد یا حتی در یک ویدیوی کوتاه، کار با رابط کاربری
دستگاه را نشان دهد.
نرم‌افزارهای جعلی معمولا خیلی سریع
شناخته می‌شوند، خصوصا اگر در رابط کاربری یا آیکن اپلیکیشن‌ها از تم‌های رسمی
سازنده دستگاه - مانند One UI سامسونگ - استفاده نشده باشد. اگر احساس می‌کنید
با ظاهر رسمی و واقعی این رابط‌های کاربری آشنایی ندارید، می‌توانید پیش از خرید
گوشی جدید خود، چند ویدیو در یوتیوب ببینید و چند نقد بخوانید. بعد از این باید
چشم‌تان به دنبال آیکن‌ها و صفحات عجیب، منوها و قابلیت‌های ناپیدا و همینطور
اپلیکیشن‌های غیراستانداردی باشد که به صورت پیش‌فرض نصب شده‌اند.
بررسی سخت‌افزار
گوشی
اگرچه چنین کاری همیشه امکان‌پذیر نیست،
اما پیشنهاد می‌کنیم پیش از پرداخت هزینه‌های کلان، نگاهی جامع به دستگاه بیندازید
و علاوه بر بررسی وضعیت فیزیکی، چند تست ساده را پشت سر بگذارید تا شناسایی گوشی
اصل از فیک با موفقیت انجام شود.
همه ما با خرید گوشی‌های هوشمند به دنبال کارایی فراوان هستیم و قربانیان گوشی‌های جعلی معمولا قبل از هر چیز دیگر، متوجه عملکرد و کارایی ضعیف دستگاه خود می‌شوند. گوشی‌های جعلی مععمولا به چیپست‌های ارزان‌قیمتی مجهز شده‌اند که حتی هنگام کار با اپلیکیشن‌های سبک و روزمره هم به مشکل برمی‌خورند. از سوی دیگر، برخی اپلیکیشن‌ها و قابلیت‌ها اصلا فعال نمی‌شوند. بنابراین با اندکی گشت‌وگذار در محیط سیستم عامل، متوجه خواهید شد که دستگاه اصل است یا تقلبی. ضمنا همین ترفند هنگام خرید گوشی‌های دست دوم و ریفربیشد هم به کار می‌آید و خیال شما را از عملکرد دستگاه راحت خواهد کرد.
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم،
گوشی‌های جعلی با سخت‌افزارهای بسیار ارزان ساخته می‌شوند تا حاشیه سود به بیشترین
میزان ممکن برسد. بنابراین استفاده از دوربین‌ها و حسگرهای اثر انگشت بی‌کیفیت،
اجرا کردن نرم‌افزارهای سفارشی و به‌کارگیری پردازنده‌ها ارزان، اتفاقی رایج به
حساب می‌آید. برای بررسی این قطعات، کافی‌ست به سایت رسمی تولیدکننده گوشی بروید و
سپس مشخصات سخت‌افزاری رسمی را با مشخصات گوشی جدیدتان مقایسه کنید.
در این مرحله باید مطمئن شوید تمام
قطعات سخت‌افزاری به خوبی کار می‌کنند. بنابراین قابلیت‌های وای‌فای، بلوتوث، جی‌پی‌اس،
NFC
و دیگر موارد مشابه را خاموش و روشن کنید و حتی به دستگاه‌ها و شبکه‌های مختلف
متصل شوید. بررسی تنظیمات نرم‌افزاری حسگر اثر انگشت و حسگر تشخیص چهره نیز ایده
بدی نخواهد بود.
تست کردن دوربین گوشی را هم فراموش
نکنید. مطمئن شوید هم دوربین پشتی و هم جلویی به خوبی کار می‌کنند و از تمام ویژگی‌های
وعده داده شده - مانند زوم تله‌فوتو یا لنز عریض - بهره‌مند هستند. اپلیکیشن‌های
دوربین نصب‌شده روی گوشی‌های جعلی معمولا ظاهری متفاوت دارند و عکس‌هایی بی‌کیفیت
به ثبت می‌رسانند.
بنچمارک‌گیری با اپلیکیشن
CPU-Z
تا به اینجای کار می‌دانیم که یکی از
راه‌های شناسایی گوشی اصل از فیک این است که در گوشی‌های جعلی، از پردازنده‌های
ارزان و ضعیف استفاده می‌شود. اما چطور می‌توانیم وجود چنین پردازنده‌هایی را
بررسی کنیم و به مقایسه آن با مشخصات سخت‌افزاری رسمی بپردازیم؟
خوشبختانه هیچ نیازی به باز کردن بدنه دستگاه نیست و در عوض، صرفا باید اپلیکیشن CPU-Z را از گوگل پلی استور دریافت کنید. این اپلیکیشن به بررسی و نمایش تمام مشخصات سخت‌افزاری کلیدی می‌پردازد و فریب دادن آن کاری بسیار دشوار است.
به محض نصب و باز کردن اپلیکیشن، مشخصات
کامل پردازنده اصلی و پردازشگر گرافیکی موبایل در همان صفحه اصلی به نمایش درمی‌آیند.
خبر خوب اینکه اگر آشنایی چندانی با مشخصات فنی نداشته باشید هم می‌توانید به
زبانه Device در این اپلیکیشن بروید تا نام پردازنده را
زیر بخش Hardware بیابید. بعد از این باید ببینید که آیا نام
قطعه مورد نظر با پردازنده موجود در فهرست مشخصات رسمی دستگاه همخوانی دارد یا
خیر. به صورت مشابه، می‌توانید میزان حافظه رم و رزولوشن نمایشگر را هم بررسی
کنید. اگر احساس کردید نیاز به بررسی هرچه بیشتر دارید، می‌توانید اپلیکیشن AIDA64
را هم نصب کنید و اطلاعات دو اپلیکیشن را کنار یکدیگر بگذارید.
بررسی شماره IMEI
گوشی
تمام ترفندهایی که بالاتر برای تشخیص
اصل بودن گوشی آوردیم به شما در شناسایی موبایل‌های فیک و ارزان کمک می‌کنند، اما
در شناسایی محصولات دزدی یا محصولاتی که در فهرست سیاه اپراتورهای مخابراتی قرار
گرفته‌اند، موثر ظاهر نمی‌شوند. برای شناسایی این دست از گوشی‌ها، لازم است به
بررسی شماره IMEI (مخفف International Mobile
Equipment Identification) بپردازید که شماره‌ای ۱۵ رقمی و کاملا منحصر به فرد برای هر
گوشی است.
زمانی که موبایل‌های هوشمند مرحله تولید
را پشت سر می‌گذارد و برای عرضه به بازار آماده می‌شوند، یک شماره سریال و یک
شماره IMEI اختصاصی دریافت می‌کنند و اپراتورهای موبایل
با استفاده از IMEI می‌توانند موبایل‌هایی که به سرقت رفته‌اند
را مسدود کنند یا در لیست سیاه خود قرار دهند.
برای پیدا کردن کد IMEI
می‌توانید از طریق منوی تنظیمات گوشی‌های اندرویدی به بخش About Phone
بروید یا اینکه #06#* را شماره‌گیری کنید. علاوه بر این، شماره IMEI
روی جعبه دستگاه هم چاپ می‌شود تا حتی بدون باز کردن بسته‌بندی هم بتوان آن را
بررسی کرد. در مرحله بعد لازم است به وب‌سایت IMEI.info
مراجعه کنید و با وارد کردن شماره، به بررسی وضعیت دستگاه بپردازید.
ناگفته نماند که با شماره IMEI می‌توانید تشخیص دهید که آیا موبایل مورد نظر به مناطق و شبکه‌های مخابراتی مشخص نیز محدود شده است یا خیر. برای مثال ممکن است فروشنده ادعا کند که دستگاهی اصطلاحا «آنلاکد» (Unlocked به معنی عاری از قفل منطقه‌ای) به شما فروخته است، اما با قرار دادن سیم کارت درون آن متوجه شوید این ادعا کاملا دروغین بوده است. با درنظرگیری تمام این مسائل، مهم است که تا جای ممکن به سراغ فروشنده‌های معتبر بروید و همواره خواستار دسترسی به جعبه اصلی دستگاه شوید.
بعد از خرید گوشی فیک چه
کنیم؟
هنگامی که تصمیم به خرید آنلاین می‌گیریم،
خیلی از اوقات نمی‌توانیم اعتبار فروشنده را به خوبی بررسی کنیم. بنابراین اصلا
بعید نیست که حتی با در پیش گرفتن تمام تدابیر پیش‌گیرانه هم موبایلی تقلبی گیرتان
بیاید. اگر شما نیز با چنین مشکلی روبه‌رو شده‌اید، لازم است بدانید که جهان به
آخر نرسیده و همچنان روش‌هایی برای پیگیری و حل مساله وجود دارد.
یکی از اولین راهکارهای بالقوه، بررسی
نحوه پرداخت پول به فروشنده کلاهبردار است. پرداخت از طریق درگاه‌های آنلاین
معمولا بهترین نتیجه را در پیگیری قضایی به همراه می‌آورد، زیرا تمام اطلاعات
ضروری (از جمله حساب‌های مبدا و مقصد و همینطور تاریخ و زمان دقیق تراکنش) ثبت شده‌اند.
اما اگر پول دستگاه را نقدی داده باشید، ردگیری مسیر پول و همینطور بازگردانی آن
به مراتب دشوارتر خواهد بود.
علاوه بر این، فاکتور خرید هم می‌تواند
سندی ارزشمند باشد که باید آن را پیش خود نگه دارید. بعد از این، باید با در دست
داشتن تمامی مدارک و شواهد، به پلیس (یا در صورت خرید آنلاین، پلیس فتا) مراجعه
کنید.
